هیئت دانش‌آموزی یعنی چه؟

هیئت دانش آموزی از یک طرف هیئت است و از یک طرف دانش‌آموزی. این یعنی هیئت دانش آموزی، فرق دارد با هیئت‌های دیگر اما هیئت است. پس ما داریم از یک تغییر حرف می‌زنیم و از یک ثبات:

ـ تغییر: هیئت برای دانش‌آموزان باید با هیئت برای اصناف فرق کند. دانش‌آموز جزء بین است. حتی یک رنگ و حتی تر یک جمله روی یک دیوار بازی خودش را با دل او می‌کند. چرا نوجوان بازی رایانه‌ای را دوست دارد؟ چون یک دنیا با تمام جزئیات برایش خلق می‌شود توی بازی رایانه‌ای.

پس تغییر ما در یک جمله خلاصه می‌شود در «اهمیت دادن به جزئیات» و درست کردن «یک ظاهر دوست داشتنی»

ـ ثبات: هیئت و کار هیئتی از قدیم یک کلاس تربیتی بوده. همه‌ی خاصیتش به این است که گردانندگان هیئت خود شرکت کننده‌های هیئتند. این مردمی بودنش و از جنس خود مردم بودن، هیئت را هیئت می‌کند. این یک شیوه و قالب سنتی بسیار تاثیر گذار است که فرهنگ‌های جدید و بی‌ریشه‌ی امروزی فاقد آنند و خیلی از این جهت کم دارند نسبت به ما. حالا ما نباید به اسم شکیل شدن هیئت و به اسم ایجاد تغییر بیاییم این شکل سازمانی‌ـ مردمی را بریزیم به هم. پس وقتی هیئت را دانش آموزی طراحی می‌کنیم،‌هم باید نقش دانش‌آموز در گرداندن هیئت را مد نظر داشته باشیم و هم حفظ ظواهر سنتی هیئت تا جاییکه لازم است. مثلا منبر را نباید حذف کنیم تا زمانی که هیئت‌ها به منبر شناخته می‌شوند. بگذاریم در ذهن مخاطب دانش آموز ما بماند که دارد وارد هیئت می‌شود.

2.‌کلیاتی که یک هیئت دانش آموزی لازم دارد:

الف ـ متحدالشکل و یک‌پارچه بودن: ساختار خیلی سنتی هیئت برنامه‌های هیئت را چند تا چیز کاملا جدا از هم تعریف می‌کند. یک سخنرانی و یک عزاداری و مخاطب هم انتظار ربط خاصی ندارد بین این برنامه‌ها. اما در شکل مورد نظر و ایده‌آل برای هیئت دانش آموزی نباید ارزش برنامه‌ها جدا از هم بررسی شوند. زمانی ایده‌آل تحقق پیدا می‌کند که همه‌ِ اجزای هیئت محرم به ارتقای هم کمک کنند. رعایت سطح و شکل برنامه‌ها بسیار اهمیت دارد. نباید یک برنامه برنامه‌ی دیگر را تحت الشعاع قرار بدهد.

نگاه درست به هئیت دانش‌آموزی: از ثانیه‌ی اول که مخاطب می‌خواهد پایش را بگذارد داخل حسینه‌تا وقتی می‌رود سمت خانه باید شبیه یک فیلم سینمایی باشد. از اول یک هدف دنبال شود برای آن شب و تا آخر تحقق آن هدف رعایت شود. اگر پوستری می‌چسبد روی دیوار ورودی و اگر کلیپی پخش می‌شود روی پرده یا اگر سخنران از چیزی حرف می‌زند همه در راستای رسیدن به یک نقطه باشد. مخاطب احساس پراکندگی نکند. برای همین وجود یک مجری به شدت احساس می‌شود. یک مجری که بین برنامه ها ارتباط لازم را ایجاد کند. براساس این دیدگاه موارد زیر ضروری‌ست:

1ـ استفاده از مجری:

2ـ استفاده از نور برای از بین بردن یکنواختی خسته کننده در عین یکپارچگی برنامه‌ها (کم و زیاد شدن نور سالن متناسب با برنامه‌ها در نظر مخاطب یک کار هماهنگ جلوه می‌کند)

3ـ  استفاده‌ی مناسب از فضای زمانی خالی بین دو برنامه برای تکه تکه نشدن برنامه‌ها. (میان‌برنامه)

ب ـ گردانندگان هیئت: بخشی از هیئت فراهم کردن زمینه‌ها،‌فضا، امکانات و فعالیت‌های زیرساختی است که نمی‌توان دانش‌آموزان را مستقیما وارد این بخش‌ها کرد اما بخش دوم و ظاهری هیئت ( خادمین و ناظمین) را باید خود دانش‌آموزان دست بگیرند. (با توجه به اصل مردمی بودن هیئت)

ج ـ نظم و تمیزی: یکی از چیزهایی که در شکل سنتی هیئت مغفول مانده نظم است. بی‌نظمی های کوچک و بزرگ جزء ذاتی و ضروری هیئت‌نیستند که قرار باشد نگه‌ش داریم در شکل جدید هیئت. می‌توان در عین رعایت اصل مردمی بودن هیئت نهایت نظم و تمیزی را در 1.‌اجرای برنامه‌ها    2.‌فضای هیئت و استقبال از شرکت کننده‌ها    رعایت کرد:

ـ یونیفرم یک‌شکل برای خادمین و ناظمین لازم و ضروری‌ست.

ـ یک کفش‌داری بزرگ و دارای مسئول برای داخل نبردن کفش‌ها توسط شرکت‌کننده‌ها

ـ تعارف کردن گلاب یا عطر هنگام ورود شرکت‌کننده‌ها به داخل.

ـ خوش‌آمد گویی توسط دانش آموزان.

ـ فراهم کردن سرویس بهداشتی (متناسب با جمعیت شرکت کننده‌گان) تمیز و در دسترس.

ـ (شکل پذیرایی .... (در حال بررسی) )

ـ زمین مناسب (استفاده از قالی‌های هم‌شکل) برای جایگاه نشستن شرکت کننده‌ها.

ـ ضمن احترام به مخاطب برای برقراری نظم (و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی و اخلاقی) به احترام هیئت تلفن‌های همراه امانت داده شود.

ـ تامین سرویس‌های رفت و برگشت.

د ـ اصل غافلگیری مخاطب: این بیشتر یک اصل است تا یک برنامه‌و فعالیت مشخص. مخاطب نباید از اول هیئت بداند دقیقا با چه چیزهایی قرار است مواجه بشود. (البته استثنائاتی را باید ناگزیر قائل شد برای این اصل. نمی‌شود صد در صد مخاطب یک هیئت را غافلگیر کرد مخصوصا وقتی قرار است ده شب متوالی در این برنامه شرکت کند اما باید هر شب لا اقل یک برنامه و یک کار خاص غافلگیر کننده داشته باشد برای مخاطب هیئت. مثلا: روزشمار نمایشی می‌تواند یکی از این برنامه ها باشد)

ه ـ جایگاه و سن مخصوص و استفاده از نور: با توضیحات داده شده در بخش چیستی هیئت دانش‌آموزی اهمیت استفاده از جایگاه مناسب و دانش آموزی برای هیئت و استفاده از ترکیبات نوری در برنامه‌های مختلف روشن می‌شود. نکات مهم پیرامون این مهم عبارت‌است از:

ـ تمام طول جایگاه (سن) از سطح نشستن مخاطبان بالاتر است.

ـ برای هر برنامه (ذکر شده در عنوان بعدی) در جایگاه مکان معین و مخصوصی در نظر گرفته می‌شود.

ـ هر برنامه نور مخصوص به خودش را دارد.

و ـ رنگ و بوی هیئت:

(درحال تکمیل)

ـ ورودی و خروجی هیئت باید جدا باشند. نباید از همان دری که وارد هیئت می‌شوند خارج شوند.

ـ در صورت مشترک بودن مخاطبان دختر و پسر با تاکید ویژه باید ورودی دختران و پسران و خروجی دختران و پسران از هم کاملا جدا و با فاصله باشد. (به قیمت تغییر مکان هیئت)

ـ چطور داخل هیئت شدن: این مطلب اهمیت زیادی دارد. نباید مخاطب یک دفعه و بی‌مقدمه برود در فضای اصلی حسینیه یا هیئت. از زمانی که به خیال خودش پایش را گذاشته توی هیئت باید مسیر نسبتا بلندی را طی کند تا برسد به فضای اصلی. پیشنهادات:

ـ  این ورودی یک راهروی باریک باشد.

ـ استفاده از طرح بحث هر شب در راهرو  (در راستای متحد الشکل بودن هیئت و هدف‌مند اجرا شدن برنامه ها) 

ـ استفاده از نور ملایم و عکس‌های خاص (تصاویر و مطالبی از شهدای نوجوان کربلا تا شهدای نوجوان انقلاب و دفاع مقدس)

ـ پر رنگ کردن اسم هر شب (با توجه به محتوا) در راهروی ورودی. (این تغییر به جلوگیری از یکنوواختی ورودی هیئت در هر شب کمک می‌کند)

ـ به روز شدن راهرو در هر شب.

ـ شعارهای دانش آموزی (نمونه بصورت شفاهی ارائه می‌شود) مثل باوضو وارد شدن و اشاره به معنویت فضا و ...

ـ این راهرو بعد از تحویل کف‌ش‌‌ها و امانتداری وسائل شروع شود و به در ورودی ختم شود.

ـ دفتری برای نوشتن دل در راهرو قرار داده شود.

ـ دادن یادگاری هر شب در این راهرو (یادگاری هر شب یک کارت‌پستال دانش‌اموزی خاص است که نتواند بیندازد دور (با لوگوی برنامه)

ـ بوی سنتی هیئت (اسپند) لازم و ضروری است و حتما باید وجود داشته باشد. (در راستای اصل حفظ سنت‌های هیئت)

ـ سیاه‌پوشی یک‌دست و منظم هیئت. (عدم استفاده از پرچم‌ها و پارچه نوشته‌های رنگارنگ بی‌تناسب با هم)

ـ تکرار لوگو و رنگ و فونت یکنواخت آماده شده‌ی طرح ده قدم یک راه در فضای هیئت لازم و ضروری است.

3.‌ سرفصل برنامه‌های هیئت:

1ـ قرآن.

ـ آیات از قبل مشخص شده. (با توجه به سرفصل سخنرانی ها)

ـ ترجمه (فراوری شده برای مخاطب نوجوان) همزمان با قرائت قاری نوجوان روی پرده‌نمایش داده می‌شود.

ـ حداکثر طول قرائت 5 دقیقه.

ـ هنگــام قـرائت فضای هیئــت تاریک و فقط قاری و ترجمه‌ی آیات در حال پخش دیده می‌شود. (ایجاد کانون توجه)

ـ یک مکان مخصوص برای قرائت قاری در نظر گرفته می‌شود که فقط مخصوص قرائت است.

2ـ  شمای بی‌جواب

ـ ایجاد سوال و چالش در ذهن مخاطب متناسب با موضوع آن‌شب.

ـ بصورت مصاحبه‌های از قبل ضبط شده.

ـ‌(در صورت عدم تهیه گزارش خود مجری عهده‌دار این برنامه می‌شود)

ـ  این مصاحبه‌ها توسط یک فرد تقریبا همسن و سال با مخاطبین انجام می‌شود. سوالات خاص و به گونه ای طراحی می‌شود که مخاطب هنگام دیدن احساس راحتی بکند. (نیاز نباشد برای فهم سوال وقت صرف کند و بلافاصه خود را مخاطب سوال فرض کند). فضای مصاحبه باید کاملا زنده باشد و بعضا حتی پرتی‌های مصاحبه (من مصاحبه نمی‌کنم یا شوخی‌های دانش آموزان) را نشان دهد.

ـ حداکثر طول هر برنامه 5 دقیقه است.

3ـ‌سخنرانی:

ـ‌لزوما سخنرانی برای این قشر باید طبق اصول خودش باشد. چهار اصل بسیار مهم:

. نوجوان در این سن احساس نکند کسی دارد به او خوراک می‌دهد و این مطلب که چنین مخاطبی زیاد میانه‌ی خوبی با نصیحیت شنیدن ندارد بشود.

.‌سخنران جوری که نوجوان حرف می‌زند حرف بزند برایشان نه جوری که خودش بلد است.

.‌کافی‌ست نوجوان احساس درد کند، خودش می‌آید همراه سخنران.

.‌تغییرات در سخنرانی و شیوه‌ی بیان و اجرا نباید شکل سنتی منبر را خراب کند. همواره اصل توی هیئت بودن دانش‌آموز باید رعایت شود.

ـ حداکثر زمان سخنرانی 20 دقیقه (با روضه) است.

ـ جایگاه سخنران مشخص (منبر) است و به جز سخنرانی نباید هیچ برنامه‌ی دیگری در آن جایگاه اجرا شود.

ـ منبر شکیل و کوچک است.

4ـ روزشمار نمایشی

هدف: تاریخ‌گویی / ثبت تصویر در حافظه‌ی نوجوان برای ارجاع‌های به موقع / ایجاد جذابیت نوجوانانه در هیئت/ بروز ذوق هنری در حوزه‌ی دینی در مخاطب / دادن الگوی هنر دینی

ـ این روزشمار نمایشی هر شب با یک موضوع (متناسب با آن شب از دهه‌ی محرم) اجرای می‌شود

ـ‌شیوه‌های اجرا برای جلوگیری از تکرار خسته کننده به شیوه‌های غیرقابل پیش‌بینی اجرا می‌شوند. (نور و سایه،‌دیالوگ‌محور،‌نشانه‌و صوت و نمادسازی و .../ با دکور متحرک و ...)

ـ این ده بسته با ذکر کلیات و جزئیات مهم و تاثیر گذار به صورت یک بسته‌ی کامل (نمایشنامه‌ی کارگردانی شده) در اختیار گروه‌ها قرار می‌گیرد.

ـ حداکثر زمان برنامه 7 دقیقه است.

ـ فضای اجرای این نمایش‌ها باز است و متناسب با متن نوشته‌شده در هر قسمت هیئت ممکن است اجرا شود. (در بین مخاطبان،‌روی سن،‌بین مخاطبان و سن و ...)

ـ نور هیئت در هنگام این برنامه بر اساس متن آن شب تنظیم می‌شود.

5ـ مداحی و مرثیه:

ـ روضه به همان شکل سنتی لازم و ضروری است. لازم نیست جایش را با کلیپ و فیلم و صدا عوض کند. یک مداح باید داشته باشیم که به همان شکل سنتی روضه بخواند. (تا می‌تواند کوتاه‌تر و متناسب‌تر با طرح بحث آن شب هیئت) تاریکی فضا (و استفاده از نور تعیین شده مخصوص روضه بخاطر بار روانی خاصی که دارد کاملا ضروری‌ست)

ـ برای بخش سینه‌زنی مداح باید نوجوان باشد.

ـ‌رعایت شیوه‌ی سینه زنی و مرثیه خوانی بومی منطقه در اولویت است.

ـ تاکید می‌شود که هنگام سینه زنی فضای هیئت تاریک باشد.

ـ  حداکثر مدت عزادار و مرثیه 10 دقیقه.

6ـ خاطره‌گویی (دفاع مقدس)

ـ خاطره گویی صرفا بیان خاطرات جنگ نیست. محتوای این برنامه برگرفته از خاطرات ناب سرداران جنگ و نوجوانان جنگ است اما آنچه این برنامه را متمایز می‌کند نحوه‌ی بیان خاطرات است.

 استفاده از موسیقی متن مناسب و وزین برای برنامه‌‌ی خاطره گویی (با توجه به تجارب کسب شده در این بخش) موثر است و بازدهی برنامه را  بالا می‌برد :

ـ‌ترجیحا خاطره گو یک شخصیت روحانی جوان است.

ـ مکان خاص خاطره گویی (با دکور خاص خودش) در جایگاه تعریف و مشخص شده است.

ـ استفاده از نور مخصوص این برنامه تاکید می‌شود.

ـ استفاده از موسیقی انتخاب شده توسط کارگروه هنری.

7 ـ ارتباط ویژه:

ارتباط ویژه می‌تواند با عتبات باشد، می‌تواند با یک فرد خاص در یک نقطه‌ی دیگر باشد،‌می‌تواند تصویری و یا صوتی باشد. چیزی که مهم است:

1.‌زنده بودن ارتباط.

2.‌از قبل نامشخص بودن ارتباط ویژه. (در راستای اصل غافلگیری و ایجاد جذابیت)

3.‌متناسب با طرح بحث و موضوعات محوری آن شب بودن ارتباط ویژه

ممنونم که پست مطالعه کردین بازم به ما سر بزنین

یا زهرا